Doanh nghiệp thật gồng mình trong ‘ma trận’ hàng giả, hàng nhái

Hàng nhái bủa vây khắp nơi

Đầu tháng 5/2025, trong vai khách buôn săn hàng giá rẻ, phóng viên có mặt tại chợ Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội) ,“thiên đường thời trang” đồng thời cũng là “điểm đen hàng giả, hàng nhái”. Ngay từ cổng chợ, hàng loạt biển hiệu gắn tên các thương hiệu nổi tiếng như Zara, Nike, Chanel, Gucci… bày ra dày đặc.

Tuy nhiên, điều gây sốc nhất là mức giá rẻ không tưởng: áo “Nike” 70.000 đồng, túi “Chanel” 120.000 đồng, kính “Rayban” chỉ 50.000 đồng. Hàng nhái chất đống, đóng bao, bày bán công khai. Người bán mời chào rôm rả, thậm chí nhận đặt hàng theo yêu cầu, cam kết mẫu mã giống tới 95% hàng thật, sản xuất nhanh chóng như một dây chuyền công nghiệp ngầm.

Nhưng chỉ trong một tuần, khung cảnh nhộn nhịp này bỗng chốc biến mất. Cả tầng 1 vắng hoe, tầng 2 chợ phủ bạt, đóng cửa. Nhiều tiểu thương thú nhận họ tạm ngưng hoạt động để tránh kiểm tra, chuyển sang bán online cho “an toàn”. Một phần nguyên nhân khác là thị trường tiêu thụ giảm, hàng hóa không có giấy tờ, khiến tâm lý buôn bán thêm dè dặt.

Chợ Ninh Hiệp nhiều ngày nay trong tình trạng "cửa đóng then cài".

Tình trạng tương tự diễn ra ở chợ Thổ Tang (Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc), nơi đang chứng kiến làn sóng tiểu thương “tháo chạy” sau đợt kiểm tra gắt gao của lực lượng chức năng. Hàng loạt sai phạm bị phát hiện: 1.415 túi xách, 300 mỹ phẩm, 304 quần áo và dép giả mạo thương hiệu bị thu giữ, xử phạt 64 triệu đồng, tiêu hủy toàn bộ.

Ngoài ra, gần 2 tấn bánh kẹo thay hạn sử dụng, đồ chơi không nhãn mác, thịt động vật không rõ nguồn gốc cũng bị phát hiện, xử phạt thêm 26,5 triệu đồng. Những con số cho thấy một phần bức tranh buôn lậu, hàng giả vẫn đang âm thầm vận hành ngay giữa các chợ lớn.

Từ chợ truyền thống, hàng giả nay đã tràn lan trên không gian mạng, biến các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, TikTok Shop và mạng xã hội thành “đại bản doanh” mới. Các sản phẩm nhái, từ thời trang, mỹ phẩm đến thực phẩm được rao bán công khai với những cụm từ đánh lừa như “rep 1:1”, “full box”, “like auth”… khiến người tiêu dùng dễ lầm tưởng là hàng chính hãng giá rẻ.

Chỉ cần tìm kiếm “Nike giá rẻ”, người dùng sẽ thấy hàng loạt sản phẩm giả mạo với giá rẻ phi lý, đánh trúng tâm lý sính hàng hiệu nhưng thiếu hiểu biết, đặc biệt ở giới trẻ. Nhiều shop sử dụng hình ảnh logo thật, mô tả mập mờ như “Xưởng chuẩn Âu – Mỹ”, nhưng hoàn toàn không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp.

Các sản phẩm này còn được đánh giá 5 sao, bán hàng ngàn lượt, góp phần hợp pháp hóa hàng giả trong mắt người tiêu dùng. Cơ chế kiểm duyệt lỏng lẻo, thiếu hậu kiểm nghiêm minh khiến vi phạm ngày càng tràn lan.

Một sản phẩm thương hiệu nổi tiếng được bán trên Lazada với giả rẻ hơn 200 lần so với hàng chính hãng.

Trên Lazada, dù cam kết “nói không với hàng giả”, thực tế lại đầy rẫy sản phẩm nhái như túi Gucci, Dior giá chỉ vài chục ngàn đồng. Phóng viên đặt mua thử bộ đồ thể thao Nike giá 70.000 đồng nhận về sản phẩm kém chất lượng, không nhãn mác hợp pháp. Lazada thậm chí miễn trừ trách nhiệm, giao hết việc xác minh cho người bán, chỉ xử lý vi phạm khi có tố cáo.

Tình trạng còn tệ hơn trên TikTok Shop: livestream bán hàng giả diễn ra công khai, có nơi còn “hướng dẫn” phân biệt fake cao cấp, fake thường. Dù bị xóa, các shop chỉ cần lập tài khoản mới, lách luật dễ dàng.

Hàng giả đang phá hoại niềm tin người tiêu dùng, xâm phạm quyền lợi doanh nghiệp chân chính và làm méo mó thị trường. Không gian mạng, nếu không được kiểm soát chặt chẽ, sẽ tiếp tục là “thiên đường” cho hàng nhái hoành hành.

Doanh nghiệp thật là “kẻ yếu” giữa rừng giả

Giữa cuộc chiến không cân sức với hàng nhái, các doanh nghiệp chân chính đang dần trở thành những “nạn nhân im tiếng”, bị đẩy vào thế yếu ngay trên chính sân nhà. Trong khi họ phải bỏ ra chi phí lớn để đầu tư cho chất lượng sản phẩm, thiết kế, hệ thống phân phối, dịch vụ hậu mãi và chiến lược quảng bá bài bản, thì hàng giả lại chỉ cần sao chép logo, bắt chước hình ảnh, gắn mác “rep 1:1” rồi bán tràn lan trên thị trường với mức giá rẻ chưa bằng một phần mười.

Một đại diện thương hiệu thời trang nội địa cho biết: “Chúng tôi thống kê được có hơn 200 gian hàng trên Shopee sử dụng tên công ty để bán hàng nhái. Ước tính mỗi tháng thiệt hại lên đến hàng trăm triệu đồng vì người tiêu dùng nhầm lẫn, cho rằng hàng chính hãng quá đắt trong khi hàng giả thì rẻ và dễ mua hơn”.

Những chiếc túi được gắn mác thương hiệu nổi tiếng thế này được bày bán khắp nơi tại Hà Nội.

Không chỉ thất thu doanh số, nhiều doanh nghiệp còn bị tổn hại nghiêm trọng về uy tín. Người tiêu dùng sau khi mua phải hàng giả (tưởng là hàng thật) gặp lỗi hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe, lại lên mạng xã hội chỉ trích thương hiệu, khiến danh tiếng doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề.

Nghịch lý nằm ở chỗ: người tiêu dùng không hề nhận ra mình đang dùng hàng nhái vì các gian hàng online được “làm hình” chuyên nghiệp, chính sách đổi trả linh hoạt, giá bán được giải thích là “xả kho” hay “giảm giá dịp lễ”.

Ngay cả các nhãn hiệu toàn cầu như Nike, Adidas, Dior, Gucci… cũng khốn đốn. Dù đã nhiều lần gửi văn bản yêu cầu các sàn thương mại điện tử gỡ bỏ sản phẩm vi phạm, nhưng hiệu quả còn hạn chế.

Bởi sau khi một gian hàng bị khóa, hàng loạt shop khác mọc lên, chỉ cần thay đổi nhẹ tên gian hàng hay ảnh đại diện. Một cuộc “trò chơi trốn tìm” khiến thương hiệu chính hãng mất kiểm soát hoàn toàn hình ảnh của mình trên không gian mạng.

Một chuyên gia thương hiệu nhận định: “Doanh nghiệp phải bỏ ra hàng tỷ đồng để xây dựng uy tín, nhưng hàng giả chỉ cần chi 1% là có thể ‘đánh cắp’ hình ảnh ấy. Đây là một bất công rõ ràng và nguy hiểm trong môi trường kinh doanh hiện nay.”

Chỉ vài trăm nghìn, thậm chí vài chục nghìn là người tiêu dùng có thể sở hữu cho mình một chiếc túi "hàng hiệu" thế này.

Sự tồn tại dai dẳng của hàng nhái đang làm lệch chuẩn thị trường. Người tiêu dùng bị lôi kéo bởi giá rẻ, dần mất thói quen lựa chọn sản phẩm chất lượng. Lâu dài, niềm tin tiêu dùng sụp đổ, cả doanh nghiệp lẫn người mua đều trở thành nạn nhân. Không chỉ vậy, Nhà nước cũng thất thu thuế, còn nguyên tắc cạnh tranh lành mạnh bị phá vỡ nghiêm trọng.

Luật sư Trịnh Thanh, chuyên gia sở hữu trí tuệ thẳng thắn chỉ rõ: “Pháp luật Việt Nam không thiếu quy định xử lý vi phạm thương hiệu, từ Luật Sở hữu trí tuệ đến Bộ luật Hình sự. Vấn đề nằm ở khâu thực thi. Mức phạt hành chính hiện nay quá nhẹ, chỉ vài chục triệu đồng, trong khi lợi nhuận từ hàng giả có thể lên tới hàng trăm triệu. Việc xác minh danh tính thật của các gian hàng online lại cực kỳ khó khăn, khiến nhiều vụ việc rơi vào im lặng.”

Thực tế cho thấy, nếu không có sự phối hợp quyết liệt, đồng bộ giữa các cơ quan chức năng, các nền tảng thương mại điện tử, và chính các doanh nghiệp, tình trạng xâm phạm bản quyền thương hiệu sẽ tiếp tục lan rộng, bào mòn uy tín quốc gia và kìm hãm tiến trình hội nhập quốc tế.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cảnh báo: “Việt Nam đang là thành viên của nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP... Nếu không kiểm soát tốt nạn hàng giả, doanh nghiệp Việt sẽ đối mặt nguy cơ bị thị trường quốc tế quay lưng. Khi đó, thiệt hại không chỉ là kinh tế, mà còn là danh dự và vị thế quốc gia.”

Có thể thấy, từ các khu chợ truyền thống đến các sàn thương mại điện tử hiện đại, từ sạp hàng nhỏ đến cửa hàng online, hàng giả, hàng nhái đang nở rộ như nấm sau mưa, làm môi trường kinh doanh méo mó đến mức báo động.

Nếu không có hành động cứng rắn và kịp thời, chúng ta không chỉ đánh mất thị trường, niềm tin người tiêu dùng, mà còn mất luôn cơ hội khẳng định thương hiệu Việt trên bản đồ thế giới.

Nguồn:Doanh nghiệp thật gồng mình trong ‘ma trận’ hàng giả, hàng nhái

Quang Anh

thuongtruong.com.vn