Động lực nào cho tăng trưởng kinh tế năm 2025?

Để khơi thông các động lực tăng trưởng kinh tế năm 2025, nhiều ý kiến cho rằng, các giải pháp đột phá đã đặt ra cần được triển khai quyết liệt, trong đó, chú trọng cải cách thể chế, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, cân nhắc các giải pháp hỗ trợ tài khóa cho doanh nghiệp và người dân.

Bức tranh kinh tế Việt Nam trong năm 2024 với nhiều điểm sáng

Thống kê mới đây đã chỉ ra, tình hình kinh tế-xã hội 11 tháng đạt nhiều kết quả quan trọng, tốt hơn cùng kỳ năm trước trên hầu hết các lĩnh vực. Dự kiến 15/15 chỉ tiêu chủ yếu đạt và vượt kế hoạch; tăng trưởng cả năm ước đạt trên 7%.

Truyền đạt chuyên đề “Báo cáo kinh tế-xã hội năm 2024, giải pháp tăng tốc phát triển kinh tế-xã hội năm 2025” tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII; tình hình kinh tế-xã hội năm 2024, giải pháp tăng tốc, phát triển kinh tế-xã hội năm 2025 và tháo gỡ những điểm nghẽn, nút thắt về thể chế mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết tăng trưởng cả năm ước đạt trên 7% (thuộc nhóm số ít các nước có tốc độ tăng trưởng cao trong khu vực và thế giới); kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát dưới 4%, các cân đối lớn được bảo đảm và có thặng dư cao.

Riêng lương thực, tính chung 11 tháng, xuất khẩu gạo đạt trên 8,5 triệu tấn, kim ngạch trên 5,3 tỷ USD, tăng lần lượt 10,6% và 22,4% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam năm 2024 đạt 507 tỷ USD, xếp thứ 32/193, tăng 1 bậc so với năm 2023.

Năm 2024, tăng trưởng cả năm ước đạt trên 7%; kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát dưới 4%, các cân đối lớn được bảo đảm và có thặng dư cao. (Ảnh minh họa)

Tính đến cuối tháng 11, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt khoảng 715 tỷ USD, tăng 15,3%, xuất siêu trên 23 tỷ USD; ước cả năm đạt 807,7 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay. Thu ngân sách nhà nước ước cả năm vượt trên 10% dự toán (thu ngân sách nhà nước 11 tháng bằng 106,7% dự toán và tăng 16,4% so với cùng kỳ năm trước); bội chi ngân sách nhà nước, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài quốc gia được kiểm soát tốt, thấp hơn giới hạn cho phép.

Cùng với đó, đầu tư phát triển đạt kết quả tích cực. Đầu tư công có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả được nâng lên. Nhiều công trình giao thông quan trọng, quy mô lớn được đầu tư, nâng cấp, đảm bảo kết nối giữa các trung tâm kinh tế lớn, các vùng miền trong cả nước và giao thương quốc tế.

Bên cạnh đó, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là điểm sáng và nằm trong nhóm 15 nước đang phát triển thu hút FDI lớn nhất thế giới; trong 11 tháng, thu hút FDI đạt 31 tỷ USD, vốn FDI thực hiện đạt 20,4 tỷ USD, tăng 7%, cao nhất trong nhiều năm qua.

Phát triển doanh nghiệp tiếp tục xu hướng tích cực. Nhìn chung, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, phát huy vai trò nòng cốt, chủ lực, chủ đạo trong nhiều lĩnh vực, ngành kinh tế quan trọng và có khả năng cạnh tranh khu vực và quốc tế.

Đặc biệt, cơ cấu nền kinh tế chuyển dịch tích cực; kinh tế số, kinh tế xanh đóng vai trò ngày càng quan trọng. Các lĩnh vực chủ yếu đều tăng trưởng. Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng khá. Công nghiệp phục hồi tích cực, là động lực quan trọng, dẫn dắt tăng trưởng. Dịch vụ phục hồi tốt; thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt, du lịch phát triển mạnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng, nền kinh tế Việt Nam trong 11 tháng năm 2024 vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Nguyên nhân là do tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; cạnh tranh chiến lược gay gắt; xung đột leo thang ở Ukraine, Trung Đông và căng thẳng gia tăng ở bán đảo Triều Tiên.

Bên cạnh đó, các chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy cục bộ làm giá xăng dầu, hàng hóa cơ bản, cước vận tải biến động mạnh; kinh tế, thương mại phục hồi chậm, thiếu vững chắc; tổng cầu, đầu tư toàn cầu sụt giảm; tỷ giá, lãi suất biến động khó lường; thiên tai, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, lương thực, an ninh mạng diễn biến phức tạp.

Ở trong nước, Chính phủ đã xử lý linh hoạt, hiệu quả trước những biến động bên ngoài, đồng thời vừa phải khắc phục những hạn chế, bất cập kéo dài và dành thời gian, nguồn lực giải quyết những vấn đề đột xuất, phát sinh, nhất là chính sách tiền tệ, tài khóa, ứng phó, khắc phục thiên tai gây hậu quả nặng nề, kéo dài tại nhiều địa phương.

Nhiều cơ hội đổi mới mô hình tăng trưởng

Thông tin về tình hình kinh tế - xã hội (KTXH) năm 2024, giải pháp tăng tốc phát triển KTXH năm 2025 cuối tuần qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, năm 2025, chúng ta phải "tăng tốc, bứt phá", tập trung phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển KTXH của cả nhiệm kỳ 2021 - 2025; trong đó, năm 2025 đặt chỉ tiêu tăng trưởng GDP khoảng 6,5 - 7%, phấn đấu khoảng 8% để tạo đà, tạo lực, tạo khí thế thực hiện kế hoạch năm 2026 và cả giai đoạn 2021 - 2030.

Để đạt được mục tiêu này, Thủ tướng nêu rõ nhiều nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong năm 2025. Trong đó, tiếp tục hoàn thiện thể chế là "đột phá của đột phá"; tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả… Đồng thời, tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô; làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống và thúc đẩy, tạo đột phá cho những động lực tăng trưởng mới; huy động tối đa các nguồn lực xã hội, khai thác hiệu quả nguồn lực từ doanh nghiệp nhà nước, phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân.

Chia sẻ với báo chí, TS. Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách, Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, điểm đáng chú ý của kinh tế Việt Nam từ năm 2025 là nền tảng về hội nhập quốc tế, nỗ lực thúc đẩy đầu tư công vào các hạ tầng chiến lược, sự quyết liệt trong thực thi các giải pháp hoàn thiện thể chế theo định hướng tạo nên “đột phá của đột phá”; cải cách tinh gọn bộ máy thực chất là thoái lui sự lấn sân, can thiệp thái quá của công quyền vào nền kinh tế và xã hội. Đây là tiền đề và động lực mạnh mẽ có thể tạo nên những đột phá về tăng trưởng kinh tế trong năm 2025 và tạo đà tăng tốc mạnh mẽ trong những năm tới.

Trong đó, điều mà doanh nghiệp cần nhất là cải cách để ổn định thể chế, chính sách, tạo môi trường kinh doanh hiệu quả, phát huy tốt nhất năng lực của doanh nghiệp. Chẳng hạn, cách dùng một luật sửa nhiều luật như tại kỳ họp Quốc hội vừa qua chỉ nên là giải pháp tình thế để tháo gỡ nhanh những bất cập của pháp lý. Về lâu dài, cần hướng đến mục tiêu các đạo luật phải phù hợp với thực tiễn cuộc sống, hạn chế việc luật ra đời khó đi vào cuộc sống hoặc mới có hiệu lực đã phải sửa đổi. Mặt khác, theo ông Nguyễn Quốc Việt, việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật nói chung cần được đánh giá toàn diện và đầy đủ, cũng như cần có sự tham gia của các bên liên quan, đặc biệt là các bên tham gia bị ảnh hưởng bởi tác động của văn bản luật.

Năm 2025, Chính phủ đặt chỉ tiêu tăng trưởng GDP khoảng 6,5 - 7%, phấn đấu khoảng 8%. (Ảnh minh họa)

Về triển vọng tăng trưởng kinh tế năm 2025, TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng, nằm trong khu vực phát triển năng động và có vị thế ngày càng cao trên trường quốc tế, Việt Nam đã và đang thích ứng, bắt nhịp nhanh với các xu thế phát triển mới của thế giới, lường đón và vượt qua thách thức. Dự báo kinh tế Việt Nam trong thời gian tới có nhiều cơ hội xen lẫn thách thức, rủi ro.

Ở góc nhìn tích cực, nhiều ý kiến nhận định, xu hướng số hóa, xanh hóa mang lại nhiều cơ hội đổi mới mô hình tăng trưởng, khai thác hiệu quả các động lực tăng trưởng truyền thống và động lực tăng trưởng mới. Thị trường quốc tế và trong nước đang ngày càng rộng mở, mang lại cơ hội lớn cho sản xuất, tiêu dùng nhờ sự đa dạng hóa phương thức hợp tác trong chuỗi cung ứng, sự gia tăng tầng lớp trung lưu mang lại cơ hội lớn cho sản xuất, tiêu dùng trong nước, sự thay đổi hành vi, phương thức tiêu dùng theo hướng số hóa, xanh hóa…

Về thách thức, những điểm nghẽn chưa được giải quyết như: mô hình tăng trưởng kinh tế vẫn theo chiều rộng; cơ cấu nền kinh tế còn chưa hợp lý, dàn trải; khả năng chống chịu với các cú sốc bên ngoài còn yếu; thách thức từ việc thực thi các hiệp định thương mại mới, nhất là sức ép cạnh tranh xuất nhập khẩu, thu hút vốn FDI trong bối cảnh thuế tối thiểu toàn cầu được triển khai từ năm 2024 và xu hướng dịch chuyển vốn về các thị trường nội địa, các nước phát triển.

Theo TS. Cấn Văn Lực, nhằm khắc phục tồn tại hạn chế, đẩy mạnh tăng trưởng bền vững trong thời gian tới, cần có những bước tiến mạnh mẽ về hoàn thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, bình đẳng trong tiếp cận nguồn lực (đất đai, tài chính, công nghệ, nhân lực, hạ tầng, thị trường, các cơ chế ưu đãi, thông tin, dữ liệu, tiêu chuẩn, chuẩn mực quốc tế về quản trị doanh nghiệp, phát triển bền vững, thực hành ESG...).

Nhiều định hướng giải pháp quan trọng

Trong một bài viết mới đây trên Tạp chí Tuyên giáo, ông Phan Đức Hiểu Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, so với năm 2024, các định hướng, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 vừa có tính kế thừa, tiếp tục giải pháp tốt năm trước nhưng đồng thời có những điểm mới cần nhấn mạnh, lưu ý như sau:

Thứ nhất, ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ sản xuất kinh doanh đồng thời giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Như vậy, tiếp tục nhấn mạnh đến ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng nhưng khác biệt là mục tiêu tăng tốc, bứt phá và phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn là từ 6,5 - 7% và phấn đấu đạt 7.5% (so với mục tiêu từ 6 - 6,5% năm 2024); đồng thời nhấn mạnh đến giải pháp hỗ trợ sản xuất kinh doanh để góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng cao hơn.

Thứ hai, nhấn mạnh và đề ra giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt về cải cách thể chế để tháo gỡ điểm nghẽn và triển khai cách làm mới trong cải cách thể chế đảm bảo tính hiệu quả, kịp thời. Cải cách thể chế được coi là “đột phá của đột phá”. Định hướng, giải pháp cải cách thể chế được xếp lên thành nhóm nhiệm vụ số một trong Nghị quyết 158/2024/QH15, cụ thể: có giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt để tháo gỡ thể chế, khắc phục điểm nghẽn; đẩy mạnh hơn nữa việc rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế, pháp luật, cơ chế, chính sách gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật; tập trung cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính, quy định kinh doanh, tạo thuận lợi, tiết giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp.

Yêu cầu về cải cách thể chế có nhiều điểm đổi mới thể hiện tính quyết liệt, đổi mới về tư duy, phương thức, cách thức xây dựng thể chế, cải cách thể chế tháo gỡ điểm nghẽn. Nghị quyết 158/2024/QH15 nêu rõ yêu cầu: đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực; từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”; các quy định của luật phải ổn định, phổ quát, lâu dài, chỉ quy định những vấn đề khung, mang tính nguyên tắc; chủ động, tích cực, khẩn trương xây dựng hành lang pháp lý, cơ chế khuyến khích cho những vấn đề mới, dự án công nghệ cao, dự án lớn, xu hướng mới, tạo khung khổ pháp lý cho chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn. Tăng cường kỷ luật, kiểm soát quyền lực, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác xây dựng pháp luật. Tiếp tục hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; Trung ương, Chính phủ, Quốc hội giữ vai trò kiến tạo, hoàn thiện cơ chế, chính sách và tăng cường kiểm tra, giám sát và trách nhiệm giải trình; không để đùn đẩy trách nhiệm, kiên quyết xóa bỏ cơ chế “xin - cho”.

Thứ ba, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đã thông qua, quyết định nhiều vấn đề quan trọng, tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, tạo đột pháp để hoàn thiện cơ sở hạ tầng, phát huy tối đa nguồn lực, kiến tạo không gian phát triển.

Tại kỳ họp này Quốc hội đã thông qua 18 luật, 21 nghị quyết về nhiều vấn đề quan trọng, tiếp tục giảm 2% thuế VAT để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, nghị quyết thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố lớn, đẩy mạnh xây dựng sân bay Long thành; đặc biệt thông qua chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam nhằm xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao hiện đại, đồng bộ nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, tạo thêm động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, kết nối giao thông gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh; khởi động lại việc đầu tư dự án điện hạt nhân nhằm đảm bảo an ninh năng lượng...

Nhìn chung, từ đầu năm đến nay, tình hình kinh tế - xã hội có xu hướng phục hồi tích cực, đạt nhiều kết quả quan trọng và đáng ghi nhận. Chính phủ dự kiến năm 2024 sẽ đạt và vượt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu, nhất là mục tiêu tăng trưởng. Năm 2025 là năm có ý nghĩa quan trọng với nhiều dấu mốc đặc biệt trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, là năm đặc biệt quan trọng đóng góp cho mục tiêu tăng trưởng giải đoạn 2020 - 2025. Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã xác định là năm tăng tốc, bứt phá và thể hiện tinh thần mạnh mẽ, quyết liệt, đột phá trên tinh thần đổi mới cả tư duy, cách nghĩ, cách làm và hành động, cả về tổ chức bộ máy đến nội dung nhiệm vụ, giải pháp cụ thể. Chúng ta đều mong muốn và kỳ vọng năm 2025 là năm đáng ghi nhớ với kết quả đạt được về phát triển kinh tế - xã hội./.

Nguồn:Động lực nào cho tăng trưởng kinh tế năm 2025?

Hồng Quang

thuongtruong.com.vn