Khi dữ liệu trở thành sức mạnh: Câu chuyện từ Nhà máy thông minh Đạm Cà Mau

Hiện thực hóa tinh thần quản trị hiện đại

Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị ngày 16/9/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh yêu cầu chuyển nhanh từ việc ban hành chủ trương sang quản trị thực thi, lấy hiệu quả thực tiễn làm thước đo, với tinh thần “rõ việc, rõ người, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả”.

PVCFC là một trong những doanh nghiệp đã cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo này bằng việc triển khai dự án Nâng cấp Nhà máy thông minh Đạm Cà Mau. Giai đoạn 1 của dự án tập trung vào xây dựng nền tảng dữ liệu số xuyên suốt, kết nối toàn bộ chuỗi giá trị từ sản xuất, bảo trì, kiểm soát chất lượng đến kho vận, thương mại.

Dữ liệu phân tán trước đây được tích hợp về trung tâm dữ liệu (Data Warehouse), hình thành “trục xương sống” cho mọi hoạt động sản xuất. Trên nền tảng đó, dashboard điều hành - bảng điều khiển số được phát triển, cho phép lãnh đạo nắm bắt tức thời mọi chỉ số vận hành, đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác. Đây là công cụ quản trị minh bạch, hiện đại, đúng tinh thần “nói đi đôi với làm” trong quản trị quốc gia và doanh nghiệp.

Phòng điều khiển trung tâm Nhà máy Đạm Cà Mau.

Chuỗi dữ liệu liền mạch “từ cảm biến đến quyết định”

Nếu như trước đây, hệ thống điều hành còn dựa nhiều vào báo cáo thủ công và kinh nghiệm cán bộ kỹ thuật, thì hiện nay, mọi dữ liệu từ cảm biến tại hiện trường (Level 2) được chuyển hóa thành thông tin quản trị cấp cao (Level 3, Level 4) theo kiến trúc ISA-95 - tiêu chuẩn quốc tế của mô hình nhà máy thông minh.

Nhờ vậy, chuỗi dữ liệu liền mạch “từ cảm biến đến quyết định” đã được hình thành, giúp tăng hiệu suất thiết bị nhờ giám sát thời gian thực và cảnh báo sớm; giảm thời gian ngừng máy không kế hoạch thông qua công cụ dự đoán và phòng ngừa; kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm, giảm sai lệch trong từng lô hàng; giám sát tiêu hao năng lượng và nguyên vật liệu theo giờ, tối ưu chi phí sản xuất; theo dõi phát thải khí nhà kính theo thời gian thực, tiến gần hơn mục tiêu Net Zero.

Theo ông Nguyễn Minh Tâm - Trưởng Phòng Chuyển đổi số PVCFC, khi giai đoạn 1 hoàn tất, mọi quy trình vận hành trở nên minh bạch hơn, thời gian báo cáo - phân tích - phản hồi được rút ngắn đáng kể, còn sự phối hợp giữa các phòng/ban cũng hiệu quả hơn nhờ dữ liệu được chia sẻ tức thời.

Bảng theo dõi được tích hợp đầy đủ thông tin, giúp ra quyết định trong quản lý ở Nhà máy.

Đặt trong chiến lược quốc gia: Chuyển đổi số - Năng lượng xanh - Net Zero

Đảng, Chính phủ đã xác định chuyển đổi số là một đột phá hàng đầu trong quá trình cơ cấu lại nền kinh tế. Vì vậy, việc xây dựng nhà máy thông minh không chỉ phục vụ mục tiêu nội bộ, mà còn gắn chặt với các mục tiêu chiến lược quốc gia.

Đặc biệt, dự án Nhà máy thông minh Đạm Cà Mau còn trực tiếp phục vụ Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia và Quy hoạch điện VIII khi tập trung vào tiết kiệm năng lượng và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, giảm phụ thuộc nhập khẩu; giám sát và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050; xây dựng mô hình quản trị minh bạch, chuẩn quốc tế, gia tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh toàn cầu, nhiều tập đoàn phân bón lớn đang chuyển dịch mạnh mẽ sang sản xuất xanh, sạch và số hóa. PVCFC cũng không đứng ngoài cuộc, mà chủ động đi trước trong khu vực, tạo lợi thế khi mở rộng xuất khẩu sang những thị trường có yêu cầu khắt khe về phát thải và truy xuất nguồn gốc.

PVCFC chủ động đi trước trong khu vực về sản xuất xanh, sạch và số hóa, tạo lợi thế khi mở rộng xuất khẩu sang những thị trường có yêu cầu khắt khe về phát thải và truy xuất nguồn gốc.

An ninh lương thực gắn với an ninh năng lượng

PVCFC là doanh nghiệp cung cấp nguồn phân bón chiến lược cho hàng triệu nông dân, đặc biệt là vùng Đồng bằng sông Cửu Long, vùng trọng điểm lúa gạo và thủy sản của cả nước. Việc nâng cấp nhà máy thành nhà máy thông minh, tiết kiệm năng lượng và ổn định sản xuất không chỉ giúp giảm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn trực tiếp đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, góp phần vào một trong năm chữ “An” của Petrovietnam, đó là an ninh năng lượng, an ninh kinh tế, an ninh lương thực, an ninh quốc phòng, an sinh xã hội.

Đặt trong bức tranh lớn hơn, sản xuất phân bón hiệu quả và bền vững còn gắn với an ninh năng lượng quốc gia: sử dụng khí thiên nhiên hiệu quả, giảm tổn hao, tăng giá trị gia tăng trên mỗi đơn vị tài nguyên. Đây chính là sự hòa quyện giữa hai trụ cột lương thực - năng lượng trong chiến lược phát triển đất nước.

Nhà máy Đạm Cà Mau.

Con người là trung tâm, công nghệ là đòn bẩy

Ông Võ Chánh Ngữ - Trưởng Ban Kỹ thuật An toàn Thông tin PVCFC cho rằng, trong hành trình chuyển đổi số, PVCFC xác định rõ: con người là trung tâm, công nghệ là công cụ. Nhà máy đã xây dựng chương trình đào tạo theo từng cấp độ, giúp người lao động làm chủ kỹ năng số sử dụng dashboard và hệ thống báo cáo điện tử hiệu quả; ra quyết định dựa trên dữ liệu thay vì kinh nghiệm đơn thuần; phối hợp làm việc trên nền tảng số hóa, từ quy trình không giấy tờ, khai báo điện tử đến trao đổi trực tuyến.

“Ban đầu, không ít cán bộ lâu năm còn băn khoăn, nhưng nhờ chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo và chiến lược truyền thông nội bộ hiệu quả, đội ngũ PVCFC đã chuyển từ tâm lý lo lắng sang tinh thần làm chủ công nghệ, biến thách thức thành cơ hội phát triển”, ông Võ Chánh Ngữ cho biết thêm.

Sau khi nền tảng dữ liệu số vững chắc được thiết lập, PVCFC hướng tới giai đoạn 2 và 3 của dự án, với mục tiêu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), hoàn thiện kho thông minh và đặc biệt là triển khai Digital Twin - mô hình nhà máy số song sinh. Digital Twin cho phép mô phỏng toàn bộ hoạt động của Nhà máy trên môi trường ảo, từ đó dự báo các tình huống hỏng hóc thiết bị, tối ưu hóa vận hành trước khi áp dụng thực tế, nâng cao độ tin cậy và giảm rủi ro trong sản xuất.

Đây là bước tiến quan trọng để PVCFC tiến tới đánh giá mức độ trưởng thành số theo chuẩn quốc tế, khẳng định vị thế tiên phong không chỉ trong ngành phân bón, mà còn trong toàn bộ lĩnh vực công nghiệp nặng của Việt Nam.

Kỹ sư PVCFC tham gia bảo dưỡng tổng thể Nhà máy Đạm Cà Mau năm 2025.

Từ Cà Mau vươn ra thế giới, khẳng định vị thế tiên phong

Điều đáng tự hào là ngay tại vùng đất tận cùng Tổ quốc - Cà Mau, PVCFC đã xây dựng được một mô hình nhà máy thông minh tiên phong, bắt kịp xu thế thế giới. Sự hiện diện của Nhà máy thông minh Đạm Cà Mau không chỉ tạo ra giá trị cho doanh nghiệp, mà còn truyền đi thông điệp mạnh mẽ: Việt Nam hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ cao, đi đầu trong chuyển đổi số công nghiệp nặng, hướng tới phát triển xanh và bền vững.

Nhà máy thông minh Đạm Cà Mau là một bước chuyển lớn trong kỷ nguyên số hóa sản xuất, minh chứng cho việc chuyển đổi số không chỉ là tích hợp công nghệ, mà là tái cấu trúc toàn diện mô hình vận hành - nơi dữ liệu dẫn dắt quyết định, công nghệ là đòn bẩy và con người là trung tâm.

PVCFC xuất chuyến hàng đi Úc.

Với chiến lược bài bản, nền tảng công nghệ chuẩn quốc tế, sự quyết tâm từ Ban lãnh đạo và tinh thần học hỏi không ngừng từ đội ngũ nhân sự, PVCFC đang khẳng định vai trò tiên phong của doanh nghiệp Việt Nam trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển năng lượng xanh và thực hiện cam kết Net Zero.

Từ một nhà máy đặt ở cực Nam Tổ quốc, Đạm Cà Mau đã và đang trở thành hình mẫu cho hành trình chuyển đổi số ngành công nghiệp nặng Việt Nam, đóng góp tích cực vào mục tiêu chiến lược của Đảng và Chính phủ: xây dựng đất nước giàu mạnh, bền vững trong kỷ nguyên số.

Nguồn: Khi dữ liệu trở thành sức mạnh: Câu chuyện từ Nhà máy thông minh Đạm Cà Mau

Nguyễn Hiển

petrotimes.vn