Lâm Đồng: Người “giữ lửa” nhịp then

Các thành viên trong CLB Đàn tính, hát then, hát dân ca dân tộc Tày - Nùng

Từ nỗi nhớ nguồn cội

7 giờ tối nhưng Nhà văn hóa thôn Tân Sơn, xã Lương Sơn vẫn sáng ánh đèn. Từ xa đã nghe vang vọng thanh âm trầm bổng của tiếng đàn tính và giai điệu ngân nga của lời hát then. Khúc hát được cất lên từ tình yêu, niềm đam mê và ý thức gìn giữ, bảo tồn vốn quý của dân tộc.

Thật bất ngờ khi người kết nối và đóng vai trò chủ nhiệm câu lạc bộ (CLB) đàn tính, hát then, hát dân ca dân tộc Tày - Nùng ấy lại là một gương mặt còn khá trẻ, chị Đinh Thị Yến (SN 1987). Chị Yến bộc bạch: Cuộc sống mưu sinh cuốn theo vòng xoáy công việc nhưng những câu then nghe từ thuở bé qua lời hát của bà, tiếng đàn tính của ông trong những dịp lễ, tết vẫn âm ỉ trong ký ức. Thêm nữa, đây là loại hình nghệ thuật được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, rất đáng tự hào. Từ ý tưởng ban đầu, qua nhiều lần trò chuyện, liên kết những người lớn tuổi trong thôn biết hát then, CLB đã thành lập vào tháng 9/2022. Lâu dần, thông qua mạng xã hội và sự giới thiệu truyền miệng, người dân biết đến ngày càng đông, động viên và ủng hộ.

CLB gồm 16 thành viên, chia làm 3 nhóm. Trong đó nhóm hát Phong Slư từ 40 - 55 tuổi và nhóm hát Heo Pưn dành cho người cao tuổi - đây là thể loại hát đối đáp giao duyên giữa nam và nữ, yêu cầu giọng hơi dài, rất khó hát. Riêng nhóm đàn tính, hát then gồm các thành viên từ 29 đến dưới 40 tuổi. Ban đầu dù chưa ai biết hát, chưa biết các phím đàn, kể cả việc tập đàn cũng phải học qua youtube nhưng mọi người đều động viên nhau kiên trì, đều đặn tập luyện vào buổi tối ở nhà một số hội viên tại thôn Tân Sơn.

Lan tỏa giá trị then trong cộng đồng

CLB được xem như “mái nhà chung” để các thế hệ cùng gặp gỡ, học hỏi và thực hành then. Các nghệ nhân cao tuổi trực tiếp truyền dạy làn điệu cổ, uốn nắn từng chỗ luyến láy, cách gảy đàn tính, ý nghĩa của từng bài then gắn với tín ngưỡng, nghi lễ truyền thống. Người trẻ kiên nhẫn lắng nghe, vừa học đàn, vừa học cách giữ nhịp, giữ hồn then sao cho tròn và đảm nhiệm ghi chép, quay video lưu trữ… Xen lẫn giữa tiếng đàn là nụ cười, lời động viên và sự sẻ chia mộc mạc của những con người cùng chung niềm yêu quý văn hóa dân tộc. Không khí các buổi tập vì thế vừa nghiêm túc, vừa ấm cúng, khiến then không còn là một loại hình diễn xướng xa lạ, mà trở thành một phần sống động của đời sống thường ngày.

CLB đã được chính quyền địa phương quan tâm thông qua các chương trình biểu diễn ở thôn, xã trong những sự kiện đặc biệt, dịp lễ, tết và giới thiệu giao lưu với các câu lạc bộ khác trong cũng như ngoài địa phương. Bà Nông Thị Phú, một hội viên lớn tuổi trong CLB tự hào nói: “Nhờ các thành viên trẻ, năng nổ như Đinh Thị Yến mà những người cao tuổi lại được ngân lên lời then, tiếng tính và tham gia biểu diễn trên các sân khấu. Tin tưởng dù ở đâu thì nét đẹp văn hóa dân tộc vẫn sẽ tiếp tục chảy trong cộng đồng”.

Giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số thông qua mô hình CLB là hình thức quan trọng để nâng cao đời sống tinh thần của người đồng bào và làm đa dạng, phong phú đời sống văn hóa ở khu dân cư. Nụ cười rạng rỡ, lời ca, điệu múa thấm đượm tình yêu quê hương là minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hóa truyền thống được gìn giữ bởi những con người bình dị nhưng đầy tâm huyết nơi vùng đất Tân Sơn.

Nguồn: Người “giữ lửa” nhịp then

Thùy Linh

baolamdong.vn