Lâm Đồng: Tạo thương hiệu du lịch từ văn hóa dân tộc thiểu số

Để trở thành điểm đến thu hút khách du lịch trong và ngoài nước với những trải nghiệm văn hóa mang đặc trưng riêng, đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) gốc Tây Nguyên đang từng bước tạo nên thương hiệu du lịch từ đời sống văn hóa của dân tộc mình.

Tiếng cồng, tiếng chiêng là điểm nhấn văn hóa của đồng bào DTTS

Những trải nghiệm thực tế

Thôn Đam Pao, xã Phú Sơn Lâm Hà hiện có 487 hộ/2.390 nhân khẩu; trong đó, DTTS gốc Tây Nguyên chiếm 45,3%.

Để gìn giữ, phát huy những giá trị văn hoá của đồng bào nơi đây, địa phương đã xây dựng mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn làng nghề truyền thống; trong đó, dệt thổ cẩm của người Cil được UBND tỉnh công nhận từ năm 2012.

Đón chúng tôi vào một chiều tháng 8, trước hiên nhà nhỏ, nghệ nhân Đơng Gur K’Chăng ngồi tỉ mẩn trong từng động tác. Ở cái tuổi xưa nay hiếm, đôi bàn tay vẫn thoăn thoắt bên khung cửi đã nhuốm màu thời gian.

Bao năm trôi qua, người nghệ nhân ấy vẫn giữ vẹn nguyên một tình yêu với thổ cẩm. “Thổ cẩm có ý nghĩa đặc biệt đối với bà con, như: vào các ngày lễ lớn, cưới xin của bà con đồng bào chúng tôi. Đàn ông phải biết đánh cồng chiêng, còn đàn bà phải biết dệt thổ cẩm”, bà K’Chăng tâm sự.

Để hoàn thành 1 tấm thổ cẩm đa dạng màu sắc, người Cil dùng cây bông vải mọc trong rừng sâu và tự sáng tạo ra cách nhuộm màu. Họ phải cất công đi tìm những nguyên liệu là các cây tạo màu sẵn có trong tự nhiên từ những hòn đá cuội dưới suối...

Nhờ đó, bảng màu sợi dệt của họ làm ra trở nên phong phú, đặc biệt, có giá trị hơn rất nhiều so với các sợi len ngoài thị trường.

Với bà Kenren - một du khách người Israel rất hào hứng khi được trải nghiệm những điều tưởng chừng như bình dị đối với bà con vùng DTTS thôn Đam Pao nhưng lại trở nên đặc biệt với bà khi nhắc về du lịch Việt Nam.

“Thay vì chọn du lịch ở những nơi hiện đại, chúng tôi chọn du lịch trải nghiệm để được khám phá những điều mới mẻ mà ở đất nước mình không có. Và Đam Pao là một trong những điểm đến đặc biệt đối với tôi. Ở đây không khí trong lành, con người thân thiện. Họ vẫn giữ được những nét độc đáo, riêng biệt của dân tộc mình. Tôi thích xem và trải nghiệm những công đoạn làm nên 1 tấm thổ cẩm. Không chỉ tôi mà bạn bè trong đoàn đã nói với nhau rằng, nếu có dịp trở lại Việt Nam, nhất định chúng tôi sẽ tới đây một lần nữa”, bà Kenren vui vẻ nói.

Ông Nguyễn Văn Thu - Trưởng thôn Đam Pao tâm sự: “Chúng tôi chú trọng đến cảm xúc của du khách nên bà con thường xuyên sinh hoạt để duy trì, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Ở đây, bà con sẽ tự tay làm và hướng dẫn du khách có những trải nghiệm mới từ nghề truyền thống, văn hóa ở địa phương. Cũng bởi sự thân thiện, mến khách nên Đam Pao hằng năm đón hàng ngàn lượt khách đến tham quan, du lịch”.

Xây dựng văn hóa thành sản phẩm du lịch

Thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch”, cuối năm 2022, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng đã đầu tư 20,64 tỷ đồng từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025, xây dựng công trình bảo tồn buôn làng truyền thống của dân tộc K’ho tại thôn Klong Trao 1, xã Di Linh và tại thôn Đưng K’si, xã Lạc Dương.

Tại đây, các buôn làng được đầu tư, xây dựng công trình kiến trúc nhà sàn cộng đồng, bảo tồn bản sắc văn hóa ăn mặc, tiếng nói, chữ viết và các loại hình văn hóa dân gian, lễ hội, phong tục, tập quán, phát triển các nghề thủ công như: dệt thổ cẩm, đan lát, làm rượu cần, bảo tồn di sản Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, mở các lớp truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ...

Nép mình bên dòng sông nhỏ, Làng truyền thống đồng bào dân tộc K’ho tại thôn Klong Trao 1, xã Di Linh chính thức đi vào hoạt động từ tháng 4/2025 đã thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước.

Những ngày cuối tháng 8, từ ngôi nhà sàn phát ra âm thanh đặc trưng của núi rừng Tây Nguyên, ấy là tiếng cồng, tiếng chiêng. Anh K’Biừn đang miệt mài, tập luyện để cùng các thành viên trong đội biểu diễn khi đón các đoàn khách đến tham quan.

Anh tâm sự: “Là người con K’ho, từ nhỏ tôi đã yêu thích cồng chiêng và các nhạc cụ dân tộc. Đội chúng tôi có trên 15 thành viên bao gồm cả nam, nữ phối kết hợp múa xoang và đánh cồng chiêng. Qua đó, giúp chúng tôi có ý thức giữ gìn văn hóa truyền thống trước những giao thoa văn hóa và cuộc sống hiện đại”.

Văn hóa đồng bào DTTS ở Lâm Đồng thu hút khách du lịch bởi những trải nghiệm bình dị

Chị Ka Hưng - Quản lý Làng truyền thống dân tộc K’ho chia sẻ: “Với trên 230 hộ dân, thôn Klong Trao 1 hiện có tỷ lệ đồng bào DTTS gốc Tây Nguyên chiếm gần 100%. Để phân biệt với những địa phương khác, chúng tôi gọi là Làng truyền thống dân tộc K’ho S’rê bởi đa số bà con ở đây đều thuộc dòng họ này.

Làng được hình thành với mục đích bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch. Trong đó, Làng của chúng tôi chọn không gian văn hóa cồng chiêng là một điểm nhấn để thu hút du khách. Lồng ghép với các dịch vụ trải nghiệm, chúng tôi thành lập 2 đội cồng chiêng gồm: đội già làng, nghệ nhân ưu tú, đội còn lại là các bạn trẻ - những người sẽ kế cận để lưu giữ, phát huy giá trị văn hoá của người đồng bào dân tộc mình.

Khi tới đây, du khách sẽ được trải nghiệm đêm giao lưu văn hóa của người S’rê thông qua những điệu múa xoang, tiếng cồng chiêng. Tính từ tháng 4 đến nay, Làng đã đón trên 1.500 lượt khách đến tham quan và trải nghiệm”.

Cũng theo chị Ka Hưng, ở Làng truyền thống dân tộc K’ho, với hình thức du lịch trải nghiệm theo tour, du khách được thưởng thức tiếng cồng chiêng từ nghệ nhân trong làng; tham quan nhà sàn chính, nghe thuyết trình viên giới thiệu sơ qua về văn hóa, con người dân tộc K’ho; tham quan tại 2 nhà sàn nhỏ gồm: nhà bếp và nhà rượu cần; tham gia chơi các trò chơi dân gian của người dân tộc bản địa.

Ngoài ra, vào mùa gặt lúa, xuống giống, lên rừng hái rau, bẻ măng, hái cà phê, nấu cơm lam… du khách cũng có thể trải nghiệm. Những điều bà con đang làm không chỉ mang lại cho du khách những trải nghiệm thú vị, mà còn là cách để những người con Tây Nguyên gìn giữ nét đặc trưng chẳng nơi nào có được.

Nguồn: Tạo thương hiệu du lịch từ văn hóa dân tộc thiểu số

Thân Thu Hiền

baolamdong.vn