Những điểm nhấn năng lượng nổi bật của năm 2025

Biến động địa chính trị và tác động đến thị trường

Năm 2025 tiếp tục chứng kiến năng lượng là công cụ và hệ quả của địa chính trị. Các lệnh trừng phạt, xung đột khu vực và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc tạo ra biến động đáng kể cho thị trường dầu khí.

Những diễn biến liên quan đến Nga, Trung Đông và Mỹ Latinh ảnh hưởng trực tiếp đến dòng chảy dầu toàn cầu. Giá dầu trong năm phản ánh sự giằng co giữa rủi ro nguồn cung và lo ngại nhu cầu suy yếu. Các nước nhập khẩu lớn ngày càng đa dạng hóa nguồn cung, trong khi các nước xuất khẩu tìm cách bảo vệ thị phần.

Sự kiện này không gói gọn trong một hội nghị cụ thể, mà là chuỗi diễn biến xuyên suốt năm 2025, cho thấy an ninh năng lượng vẫn là ưu tiên hàng đầu, song song với chuyển dịch xanh.

Vai trò ngày càng lớn của châu Á

Châu Á tiếp tục là trung tâm tăng trưởng nhu cầu năng lượng toàn cầu trong năm 2025. Trung Quốc, Ấn Độ và Đông Nam Á đóng vai trò quyết định xu hướng thị trường dầu, khí và điện.

Điều này khiến các chính sách năng lượng của châu Á có ảnh hưởng ngày càng lớn đến mục tiêu khí hậu toàn cầu.

COP30 - Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu Liên Hợp Quốc 2025 (Brazil)

COP30 được xem là một cột mốc quan trọng của tiến trình khí hậu toàn cầu khi diễn ra tại khu vực Amazon - "lá phổi xanh" của thế giới. Trọng tâm của hội nghị là đánh giá tiến độ thực hiện các cam kết cắt giảm phát thải sau Thỏa thuận Paris và lộ trình đạt trung hòa carbon vào giữa thế kỷ.

Năm 2025, tranh luận lớn nhất xoay quanh vấn đề loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch. Trong khi Liên minh châu Âu và nhiều quốc gia phát triển thúc đẩy lộ trình rõ ràng cho việc chấm dứt than, dầu và khí, các nước đang phát triển và xuất khẩu năng lượng lại nhấn mạnh quyền tiếp cận năng lượng và phát triển kinh tế. COP30 vì vậy phản ánh rõ sự chia rẽ Bắc - Nam trong chuyển dịch năng lượng.

Ngoài ra, tài chính khí hậu tiếp tục là điểm nghẽn. Các nước đang phát triển yêu cầu cụ thể hóa cam kết huy động hàng trăm tỷ USD mỗi năm cho thích ứng và chuyển dịch năng lượng. COP30 không mang tính đột phá về pháp lý, nhưng đóng vai trò định hướng chính trị quan trọng cho thị trường năng lượng toàn cầu giai đoạn hậu 2025.

OPEC thay đổi quan điểm về nguồn cung

Trong năm 2025, quan điểm của OPEC về nguồn cung có sự điều chỉnh linh hoạt, từ việc tăng sản lượng để giành thị phần (đặc biệt từ Mỹ), đến việc nhận thấy thị trường có nguy cơ dư cung nhẹ vào năm 2026 do sản lượng ngoài OPEC+ tăng và nhu cầu chậm lại, dẫn đến việc OPEC+ siết chặt kỷ luật và tạm dừng tăng sản lượng vào Q1/2026, tập trung vào việc cân bằng thị trường và duy trì ổn định giá dầu.

Giai đoạn đầu từ tháng 3 - 5/2025, OPEC+ quyết định tăng sản lượng mạnh mẽ (hơn 2.7 triệu thùng/ngày) để giành lại thị phần, đẩy nhanh việc gỡ bỏ cắt giảm sản lượng tự nguyện, dẫn đến lo ngại giá dầu giảm do nguy cơ dư cung. OPEC hạ dự báo tăng trưởng sản lượng dầu của các nước ngoài OPEC+ (như Mỹ) xuống, cho thấy nhận thức về sự chậm lại của sản lượng dầu đá phiến Mỹ.

Giai đoạn tháng 10 - 12/2025 Nhận thức về vấn đề dư cung, OPEC bắt đầu dự báo thị trường có thể cân bằng hoặc dư cung nhẹ vào cuối 2025, đầu 2026 do tăng trưởng sản lượng toàn cầu cao và nhu cầu yếu hơn dự kiến. Nhóm OPEC+ quyết định dừng tăng sản lượng hàng tháng trong Q1/2026 và siết chặt kỷ luật (nhận bồi hoàn sản lượng từ các nước), thể hiện nỗ lực giữ giá ổn định và tránh để dư thừa nguồn cung quá mức.

Hội thảo Quốc tế OPEC 2025 - Tái khẳng định vai trò của dầu mỏ

Hội thảo Quốc tế OPEC lần thứ 9 diễn ra trong bối cảnh dầu mỏ tiếp tục đối mặt với nhiều dự báo trái chiều về "đỉnh nhu cầu". Tại Vienna, các nước thành viên OPEC và đối tác nhấn mạnh rằng dầu khí vẫn giữ vai trò thiết yếu trong nhiều thập kỷ tới, đặc biệt đối với các nền kinh tế đang phát triển.

Năm 2025, OPEC tập trung phản biện các kịch bản chuyển dịch quá nhanh, cho rằng thiếu đầu tư vào dầu khí sẽ làm gia tăng biến động giá và rủi ro an ninh năng lượng. Đồng thời, tổ chức này cũng đề cập mạnh mẽ hơn đến giảm phát thải trong chuỗi giá trị dầu khí thông qua công nghệ thu giữ carbon (CCUS) và nâng cao hiệu quả khai thác.

Hội thảo cho thấy nỗ lực của OPEC nhằm tái định vị hình ảnh: không chống lại chuyển dịch năng lượng, nhưng phản đối việc loại bỏ nhiên liệu hóa thạch một cách cứng nhắc. Đây là thông điệp có ảnh hưởng lớn tới tâm lý thị trường dầu mỏ năm 2025.

Tuần lễ Năng lượng Ấn Độ - IEW 2025

India Energy Week 2025 cho thấy rõ vị thế ngày càng tăng của Ấn Độ trong hệ thống năng lượng toàn cầu. Là nền kinh tế lớn thứ ba về tiêu thụ năng lượng, Ấn Độ vừa phải bảo đảm an ninh năng lượng cho tăng trưởng, vừa chịu áp lực giảm phát thải.

Sự kiện quy tụ các tập đoàn dầu khí, điện lực, công nghệ năng lượng sạch cùng các chính phủ và tổ chức quốc tế. Nội dung thảo luận xoay quanh ba trụ cột: mở rộng hạ tầng dầu khí và LNG, phát triển năng lượng tái tạo quy mô lớn, và thúc đẩy hydrogen xanh.

Năm 2025, thông điệp trung tâm của Ấn Độ là "chuyển dịch năng lượng có trật tự và thực tế", không đánh đổi tăng trưởng kinh tế. Các thỏa thuận hợp tác quốc tế được ký kết tại IEW phản ánh xu hướng dịch chuyển đầu tư sang các thị trường mới nổi. India Energy Week vì vậy không chỉ là hội nghị ngành, mà còn là diễn đàn chiến lược định hình cán cân năng lượng châu Á trong dài hạn.

World Energy Outlook (WEO) 2025 - Báo cáo chiến lược của IEA

WEO 2025 là báo cáo thường niên quan trọng của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), được phát hành tháng 11/2025, phân tích sâu về tình hình năng lượng toàn cầu, các kịch bản tương lai (như Chính sách Hiện hành, Chính sách Đã công bố, Net Zero 2050), nhấn mạnh các thách thức về an ninh năng lượng, biến đổi khí hậu, và sự tăng trưởng mạnh mẽ của năng lượng tái tạo (đặc biệt là năng lượng mặt trời), cũng như vai trò của AI và các khoáng sản quan trọng trong bối cảnh địa chính trị phức tạp.

Điểm đáng chú ý trong WEO 2025 là nhận định rằng nhu cầu năng lượng toàn cầu vẫn tăng, nhưng tốc độ tăng chậm lại do hiệu quả năng lượng và điện hóa. Năng lượng tái tạo chiếm phần lớn tăng trưởng công suất điện mới, trong khi than đạt đỉnh và bắt đầu suy giảm tại nhiều khu vực.

Tuy nhiên, IEA cũng cảnh báo khoảng cách lớn giữa cam kết và thực thi. Đầu tư vào lưới điện, lưu trữ và khoáng sản chiến lược chưa theo kịp tốc độ chuyển dịch. Báo cáo năm 2025 vì vậy đóng vai trò như "hồi chuông cảnh báo" về nguy cơ mất cân đối giữa tham vọng khí hậu và thực tế thị trường.

Bùng nổ đầu tư năng lượng sạch toàn cầu năm 2025

Năm 2025 đánh dấu mức đầu tư kỷ lục vào năng lượng tái tạo, lưu trữ điện và công nghệ carbon thấp. Dòng vốn đổ mạnh vào điện mặt trời, điện gió ngoài khơi và pin lưu trữ, đặc biệt tại châu Á và châu Âu.

Tuy nhiên, sự phân bổ đầu tư không đồng đều. Các nước phát triển chiếm phần lớn vốn, trong khi nhiều nền kinh tế đang phát triển gặp khó khăn về tài chính và hạ tầng. Điều này đặt ra thách thức về công bằng trong chuyển dịch năng lượng.

Sự kiện này phản ánh xu hướng dài hạn của thị trường, nơi năng lượng sạch dần trở thành trụ cột tăng trưởng mới, nhưng vẫn phụ thuộc lớn vào chính sách và hỗ trợ tài chính.

Hydrogen và nhiên liệu mới nổi lên như trụ cột dài hạn

Năm 2025, hydrogen xanh và nhiên liệu tổng hợp được nhắc đến nhiều hơn trong các chiến lược năng lượng quốc gia. Các dự án thí điểm chuyển sang giai đoạn thương mại ban đầu, đặc biệt trong ngành thép, hóa chất và vận tải biển.

Dù chi phí còn cao, hydrogen được xem là giải pháp cho các lĩnh vực khó giảm phát thải. Sự kiện này thể hiện kỳ vọng dài hạn của hệ thống năng lượng toàn cầu, song cũng cho thấy con đường phía trước còn nhiều thách thức công nghệ và tài chính.

Khủng hoảng lưới điện và hạ tầng năng lượng

Sự phát triển nhanh của năng lượng tái tạo năm 2025 làm lộ rõ điểm yếu của hệ thống lưới điện tại nhiều quốc gia. Tình trạng quá tải, thiếu kết nối và thiếu lưu trữ trở thành rào cản lớn.

Các chính phủ bắt đầu coi đầu tư lưới điện là ưu tiên chiến lược, ngang với phát triển nguồn điện. Đây là sự kiện mang tính cấu trúc, ảnh hưởng lâu dài đến tiến trình chuyển dịch năng lượng.

Trên thực tế, năm 2025 đánh dấu sự chuyển biến từ các cam kết mang tính chính trị sang những quyết định khó khăn về chi phí, công nghệ và xã hội. Chuyển dịch năng lượng không còn là khẩu hiệu, mà là bài toán cân bằng giữa an ninh, giá cả và môi trường.

Nguồn:Những điểm nhấn năng lượng nổi bật của năm 2025

Mai Lâm

petrotimes.vn