Tuyên Quang: Tiềm năng từ cây ớt gió đặc sản

Anh Hà Văn Ngọc, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Thanh niên, xã Yên Minh chăm sóc vườn ớt gió.

Từ cây trồng phụ thành đặc sản

Khác với nhiều giống khác, quả ớt gió nhỏ, có vị cay đặc trưng, mùi thơm đậm, khi phơi khô vẫn giữ nguyên màu đỏ tươi. Chính hương vị đặc biệt và phát triển ở độ cao trên 1.000m so với mặt nước biển khiến ớt gió là “linh hồn” trong bữa cơm của người dân vùng cao. Trước đây, cây ớt gió được tận dụng trồng xen trong vườn, đủ dùng trong bữa ăn hằng ngày. Cùng với du lịch phát triển, sản phẩm ớt gió được nhiều người biết đến hơn. Từ đó, nhiều hộ dân đã chuyển sang chuyên canh, mở rộng diện tích vùng trồng.

Là địa phương đi đầu nhân rộng diện tích ớt gió bản địa, xã Đồng Văn xác định đây là cây thế mạnh, vừa là sản phẩm phục vụ du lịch, góp phần giảm nghèo. Xã đang duy trì trên 2 ha, năng suất bình quân đạt khoảng 3,5 tạ/ha. Gia đình ông Hờ A Phủ, thôn Bản Mồ không nghĩ cây ớt gió trồng quanh nhà lại có thể bán được thành tiền. Từ định hướng của xã, nay gia đình đã có thu nhập khá từ 15.000 gốc ớt gió.

Ông Phủ cho biết: “Cây ớt gió trồng vào đầu tháng 3 dương lịch, sau khoảng 2,5 - 3 tháng đã cho thu hoạch, lại ít sâu bệnh, chi phí đầu tư thấp. Bên cạnh đó, thời gian thu hoạch kéo dài, giá bán lẻ từ 400 - 500 nghìn đồng/kg, mỗi năm gia đình thu nhập trên 100 triệu đồng từ cây ớt. Giờ đây không chỉ là cây gia vị, ớt gió còn là cây làm giàu cho gia đình tôi và bà con trong thôn”.

Với người dân vùng cao thiếu đất, thiếu nước sản xuất, việc tìm ra cây trồng có giá trị kinh tế phù hợp điều kiện tự nhiên là niềm vui lớn. Tại thôn Pắc Dầu, xã Tát Ngà, gia đình anh Phan Văn Chím đã mạnh dạn chuyển đổi 0,5 ha đất nông nghiệp sang trồng ớt gió. Trước đây, trên diện tích này, gia đình chỉ canh tác một vụ lúa, một vụ ngô/năm, thu nhập bấp bênh. Sau khi đi tham quan mô hình trồng ớt gió, cuối năm 2021, anh quyết định thử sức với loại cây đặc sản mới. Cây ớt phát triển tốt, mỗi năm gia đình thu được khoảng 150 kg, tương đương 70 triệu đồng, thu nhập cao hơn hẳn so với trồng ngô, lúa.

Sản phẩm “Ớt gió xóc muối Ngọc Tuyên” được công nhận là Sản phẩm Công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh năm 2024.

Ớt gió vươn ra thị trường

Toàn tỉnh hiện có trên 15 ha ớt gió, chủ yếu tại các xã: Đồng Văn, Mèo Vạc, Tát Ngà, Yên Minh, Thắng Mố. Nhờ sự năng động của người dân cùng định hướng của chính quyền địa phương, loại cây này đã trở thành hàng hóa, được tiêu thụ ổn định trong và ngoài tỉnh. Một số sản phẩm chế biến được đưa vào các cửa hàng đặc sản, khu du lịch, góp phần quảng bá hương vị riêng có của vùng cao đến với du khách.

HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Thanh niên, xã Yên Minh do anh Hà Văn Ngọc làm chủ chuyên sản xuất, chế biến các sản phẩm từ ớt gió. “Bén duyên” với cây ớt được 8 năm, HTX duy trì trồng 6 ha mỗi năm, bán ra thị trường khoảng 2,1 tấn ớt, tổng doanh thu 420 triệu đồng/năm. Để mở rộng vùng nguyên liệu, từ năm 2025, anh Ngọc liên kết với 15 hộ tại xã Yên Minh và Thắng Mố theo hình thức hỗ trợ giống, bao tiêu toàn bộ. Sản phẩm “Ớt gió xóc muối Ngọc Tuyên” của HTX đạt chứng nhận OCOP 3 sao và được công nhận là Sản phẩm Công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh năm 2024.

Còn đối với HTX Tiểu thủ công nghiệp, xây dựng và dịch vụ tổng hợp Thành Công, xã Đồng Văn đã tập trung xây dựng thương hiệu, phát triển sản phẩm theo hướng an toàn. Không chỉ dừng ở sản phẩm tươi, HTX chế biến đa dạng như: ớt khô, ớt muối, ớt ngâm mật ong, tương ớt... được đóng lọ, dán nhãn, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tạo thuận lợi khi vận chuyển và sử dụng. Đặc biệt, sản phẩm “Ớt gió ngâm dấm” của HTX đạt Danh hiệu Thương hiệu Vàng nông nghiệp Việt Nam năm 2018.

Với hương vị riêng có, cây ớt gió đang chứng minh tiềm năng trở thành thương hiệu đặc trưng vùng Cao nguyên đá, mang lại sinh kế bền vững cho người dân.

Nguồn: Tiềm năng từ cây ớt gió đặc sản

Phạm Hoan

baotuyenquang.com.vn