"Vấn nạn" hàng giả, hàng nhái tàn phá thị trường

Hàng nhái, hàng giả tàn phá thị trường

Ở Việt Nam, hàng giả không còn là chuyện mới. Nó len lỏi khắp nơi, từ những khu chợ truyền thống, cửa hàng tạp hóa, cho đến các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội. Nguyên nhân không chỉ đến từ những kẻ trục lợi mà còn nằm ở một bộ phận người tiêu dùng mang tâm lý “xài tạm cũng được”, thậm chí biết rõ là hàng giả vẫn mua vì ham rẻ. Tâm lý dễ dãi ấy vô tình tiếp tay cho tội phạm.

Theo Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, mỗi năm lực lượng chức năng xử lý hàng chục nghìn vụ vi phạm liên quan đến hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng. Từ thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm là những thứ tác động trực tiếp đến sức khỏe, cho đến xăng dầu, rượu bia, thuốc lá, linh kiện điện tử, phụ tùng ô tô - xe máy… không ngành hàng nào thoát khỏi nanh vuốt của “công nghiệp giả”.

Đáng lo hơn, hàng giả không chỉ làm méo mó thị trường mà còn triệt tiêu động lực phát triển của doanh nghiệp. Doanh nghiệp làm ăn chân chính đầu tư vốn, xây dựng thương hiệu, nộp thuế đầy đủ thì lại phải cạnh tranh với những kẻ trốn thuế, bán hàng rẻ mạt. Hệ quả là mất thị phần, giảm sức cạnh tranh, thậm chí buộc phải rút lui khỏi thị trường. Người chịu thiệt thòi sau cùng vẫn là người tiêu dùng, vừa mất tiền, vừa rước họa vào thân.

Ông Hoàng Thế Nhu, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần May 10 thẳng thắn thừa nhận, tình trạng giả mạo thương hiệu May 10 ngày càng phức tạp. Trên không gian mạng, hàng loạt fanpage như “May 10 Hà Nội xả hàng xuất khẩu”, “Tổng kho May 10 xả hàng”, hay “May 10 Hà Nội xả vest tồn kho giá gốc” mọc lên như nấm sau mưa. Người tiêu dùng nhẹ dạ bị dụ dỗ, điều hướng sang website mạo danh, và cuối cùng ôm về những sản phẩm kém chất lượng. Đáng sợ hơn, không ít đối tượng còn giả mạo con dấu và danh nghĩa lãnh đạo doanh nghiệp để đến làm việc với chính quyền địa phương, nhằm ký hợp đồng cung ứng.

Nhựa Bình Minh là thương hiệu gắn bó với người tiêu dùng hàng chục năm qua cũng chung cảnh ngộ. Bao bì sản phẩm bị sao chép gần như nguyên bản, thậm chí đăng ký tên thương mại gần giống để đánh lừa khách hàng. Doanh nghiệp từng phát hiện nhiều sản phẩm giả đã “chôn sâu trong công trình” và chỉ bị lộ khi ống dẫn rò rỉ, vỡ tung. Đó không chỉ là thiệt hại tài chính, mà là sự đe dọa trực tiếp đến an toàn và uy tín thương hiệu. Chính vì vậy, Nhựa Bình Minh buộc phải thành lập Tổ công tác bảo vệ thương hiệu, chi hàng chục tỷ đồng cho công nghệ in laser chống giả, khởi kiện ra tòa, đồng thời phối hợp cùng các hãng luật chuyên sâu để đấu tranh.

Không ngành hàng nào thoát khỏi nanh vuốt của “công nghiệp giả"

Câu chuyện của Yến Sào Khánh Hòa còn trần trụi hơn. Theo bà Lê Thị Đông Phương, Phó Giám đốc Chi nhánh tại TP. Hồ Chí Minh, thị trường tràn lan sản phẩm giả mạo, bán với giá chỉ từ 9.000 đến 15.000 đồng/lọ. Những sản phẩm ấy len lỏi vào vùng sâu vùng xa, nơi dân trí còn hạn chế, đánh lừa người dân bằng cái mác “yến sào” nhưng thực chất chỉ là hàng trôi nổi, kém chất lượng. Hậu quả, người tiêu dùng bị lừa, doanh nghiệp mất doanh thu, thương hiệu quốc gia bị bôi bẩn. Một thương hiệu từng tự hào là đơn vị đầu tiên đạt danh hiệu quốc gia trong ngành yến nay phải vật lộn trong cuộc chiến bảo vệ chính cái tên của mình.

Nguy cơ tiềm ẩn trong môi trường trực tuyến

Sự bùng nổ của nền tảng số vừa mở ra cơ hội, vừa là mảnh đất màu mỡ cho hàng giả. Ông Nguyễn Viết Hồng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP. Hồ Chí Minh thừa nhận, nạn hàng giả vốn tồn tại từ lâu, nhưng trong vài năm gần đây trở nên rầm rộ hơn nhờ mạng xã hội, sàn thương mại điện tử và cả những buổi livestream bán hàng.

Các đối tượng sản xuất, phân phối hàng giả lợi dụng kẽ hở trong quản lý. Trong khi đó, pháp luật và chế tài chưa theo kịp tốc độ biến hóa của chúng. Người tiêu dùng thì ngại khiếu nại, quen chịu đựng thiệt thòi. Còn một bộ phận khác lại tiếp tay cho hàng giả bằng thói quen “mua cho rẻ”. Chính sự thờ ơ ấy biến tội phạm kinh tế thành kẻ thắng thế trên thị trường.

Ông Hồng cảnh báo, người tiêu dùng phải hết sức cẩn trọng khi mua sắm, đặc biệt trên môi trường trực tuyến. Khi phát hiện hàng giả, phải lập tức báo cho cơ quan chức năng. Doanh nghiệp thì không thể mãi “nước đến chân mới nhảy”, chỉ phản ứng khi hàng giả tràn lan. Đáng lo ngại hơn, một số doanh nghiệp còn cố tình che giấu việc sản phẩm của mình bị làm giả, vì sợ ảnh hưởng đến uy tín và doanh số. Đó là một thái độ nguy hiểm, bởi sự im lặng ấy chỉ khiến người tiêu dùng mất lòng tin nhanh hơn.

Thực tế, hàng giả không chỉ lấy đi tiền bạc của khách hàng, mà còn hủy hoại niềm tin - yếu tố sống còn trong kinh doanh. Một khi khách hàng cảm thấy bị lừa dối, họ không chỉ quay lưng với sản phẩm giả mà còn tẩy chay cả thương hiệu thật. Niềm tin bị xói mòn, uy tín bị đánh cắp đó là vết sẹo lớn nhất mà hàng giả để lại.

Nhận diện mức độ nguy hiểm, Chính phủ đã liên tục chỉ đạo mạnh tay. Trong tháng 5 và đầu tháng 6/2025, Thủ tướng đã ban hành Chỉ thị 13/CT-TTg cùng nhiều Công điện nhằm siết chặt kiểm soát buôn lậu, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Hải quan, Quản lý thị trường, Công an, Bộ đội Biên phòng... đồng loạt triển khai biện pháp quyết liệt, từ cửa khẩu đến thị trường nội địa.

Kết quả, chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng cả nước đã xử lý trên 63.000 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả; thu nộp ngân sách gần 7.700 tỷ đồng; khởi tố hơn 2.000 vụ án với trên 3.000 bị can. Hàng loạt đường dây, ổ nhóm sản xuất và kinh doanh hàng giả quy mô lớn, hoạt động liên tỉnh đã bị triệt phá. Đây là nỗ lực đáng ghi nhận, nhưng để giải quyết tận gốc, vẫn cần nhiều hơn sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân.

Báo cáo của OECD/EUIPO chỉ ra, hàng giả đã len lỏi vào “gần như mọi khía cạnh của cuộc sống hàng ngày”. Riêng ngành thời trang và da giày chiếm tới 62% tổng số hàng giả bị bắt giữ, với những thương hiệu đình đám như Nike, Adidas, Louis Vuitton. Thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm giả thì gây ra rủi ro sức khỏe trực tiếp, trong khi linh kiện điện tử, phụ tùng ô tô giả lại đe dọa an toàn tính mạng. Chưa kể thuốc lá, đồ chơi, vật liệu đóng gói... đều bị làm giả với mức độ đáng báo động.

Rõ ràng, vấn nạn hàng giả là một thách thức đa chiều. Nó không chỉ là chuyện buôn lậu, mà là sự bào mòn uy tín thương hiệu, sự kìm hãm đổi mới sáng tạo, và quan trọng nhất là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe, an toàn người dân.

Cuộc chiến chống hàng giả không thể chỉ trông chờ vào lực lượng chức năng. Nó đòi hỏi sự vào cuộc của toàn xã hội: doanh nghiệp phải chủ động bảo vệ thương hiệu; người tiêu dùng phải tỉnh táo và dũng cảm tố giác; còn cơ quan quản lý cần siết chặt kẽ hở pháp lý, nâng cao chế tài xử phạt. Nếu không, những thương hiệu Việt sẽ còn mãi bị ám ảnh bởi cái bóng của “công nghiệp giả”, và niềm tin xã hội sẽ tiếp tục bị xói mòn.

Nguồn:"Vấn nạn" hàng giả, hàng nhái tàn phá thị trường

Trọng Vũ

thuongtruong.com.vn